Kan ik warm kraanwater drinken of ermee koken? Wat zijn de mogelijke problemen als ik thuis warm water uit de boiler gebruik?
Veel mensen vragen zich af of het veilig is om warm kraanwater te drinken of ermee te koken, vooral wanneer ze snel warm water nodig hebben en niet willen wachten op de waterkoker of het fornuis. Het is echter mogelijk geen goed idee om warm kraanwater te gebruiken om te drinken of te koken, omdat het gezondheidsrisico's kan opleveren en de smaak en kwaliteit van uw eten kan beïnvloeden. In dit artikel leggen we uit waar het warme kraanwater vandaan komt, waarom het onveilig kan zijn om te drinken, welke verontreinigingen het kan bevatten en waarom u er niet mee moet koken.
Waar komt het warme kraanwater vandaan?
Warm kraanwater is niet hetzelfde als opgewarmd koud kraanwater. Warm kraanwater komt uit een aparte bron, meestal een boiler of geiser, die water opslaat en verwarmt voor huishoudelijk gebruik. Afhankelijk van het type en de leeftijd van de boiler of geiser, kan het water worden verwarmd met elektriciteit, gas, olie of zonne-energie. De boiler of geiser kan ook een tank hebben of een tankloos systeem hebben, wat betekent dat het water naar behoefte wordt opgewarmd.
In sommige grotere gebouwen of steden kan het warme kraanwater afkomstig zijn van een centraal verwarmingssysteem dat warm water verdeelt over meerdere units of gebouwen. Dit systeem kan een grote boiler, een warmtepomp, een geothermische bron of een warmtekrachtkoppeling gebruiken om het water te verwarmen. Het water kan vervolgens worden opgeslagen in een grote tank of worden gecirculeerd door een netwerk van leidingen.
Waarom is kraanwater uit de boiler of geiser onveilig om te drinken?
Kraanwater uit de boiler of geiser kan om verschillende redenen onveilig zijn om te drinken. Ten eerste is het water mogelijk niet zo goed behandeld of gefilterd als koud kraanwater, waardoor het meer bacteriën, virussen, parasieten of andere micro-organismen kan bevatten die ziekten kunnen veroorzaken. Ten tweede kan het water worden blootgesteld aan hogere temperaturen en druk, waardoor metalen, chemicaliën of mineralen uit de leidingen, fittingen of de boiler of geiser zelf kunnen lekken. Deze verontreinigingen kunnen zich na verloop van tijd in het water ophopen en de smaak, geur, kleur en veiligheid ervan beïnvloeden. Ten derde kan het water in de tank of de leidingen stagneren, vooral als de boiler of boiler niet vaak wordt gebruikt of op een lage temperatuur is ingesteld. Dit kan een gunstige omgeving creëren voor de groei van schadelijke bacteriën, zoals legionella, die een ernstige longinfectie kan veroorzaken, de zogenaamde veteranenziekte.
Het kraanwater van de centrale verwarming kan om vergelijkbare redenen ook onveilig zijn om te drinken. Bovendien kan het water worden gemengd met additieven, zoals corrosieremmers, antivriesmiddelen of biociden, die worden gebruikt om het systeem te beschermen tegen schade of besmetting. Deze additieven zijn mogelijk niet geschikt voor menselijke consumptie en kunnen schadelijke effecten hebben op de gezondheid.
Welke verontreinigingen kan het warme water uit de boiler of geiser bevatten?
Het warme water uit de boiler of geiser kan verschillende verontreinigingen bevatten, afhankelijk van de bron en kwaliteit van het water, het type en de staat van het leidingsysteem en de instellingen en het onderhoud van de boiler of geiser. Enkele veelvoorkomende verontreinigingen die in warm water kunnen voorkomen, zijn:
- Lood: Lood is een giftig metaal dat schade kan veroorzaken aan de hersenen, het zenuwstelsel, de nieren en de bloedcellen. Lood kan uitlogen uit oude leidingen, soldeer, kranen of armaturen die lood bevatten, vooral wanneer het water zuur of heet is. De EPA stelt dat er geen veilige hoeveelheid lood bestaat en adviseert een loodgehalte in drinkwater van minder dan 15 deeltjes per miljard (ppb).
- Koper: Koper is een metaal dat essentieel is voor de menselijke gezondheid, maar te veel koper kan misselijkheid, braken, diarree, maagkrampen, leverschade en nierfalen veroorzaken. Koper kan uitlekken uit koperen leidingen, fittingen of kleppen, vooral wanneer het water zuur of warm is. De EPA adviseert een kopergehalte in drinkwater van minder dan 1,3 deeltjes per miljoen (ppm).
- IJzer: IJzer is een metaal dat ook essentieel is voor de menselijke gezondheid, maar te veel ijzer kan maagklachten, constipatie of hemochromatose veroorzaken, een aandoening waarbij overtollig ijzer zich ophoopt in de organen. IJzer kan uitspoelen uit ijzeren leidingen, tanks of boilers, vooral wanneer het water zuur of heet is. De EPA adviseert een ijzergehalte in drinkwater onder de 0,3 ppm.
- Mangaan: Mangaan is een metaal dat ook essentieel is voor de menselijke gezondheid, maar te veel mangaan kan neurologische problemen veroorzaken, zoals tremoren, spierspasmen of Parkinson-achtige symptomen. Mangaan kan uitspoelen uit mangaanleidingen, tanks of boilers, vooral wanneer het water zuur of warm is. De EPA adviseert een mangaangehalte in drinkwater onder de 0,05 ppm.
- Zink: Zink is een metaal dat ook essentieel is voor de gezondheid van de mens, maar te veel zink kan misselijkheid, braken, diarree of een verminderde immuunfunctie veroorzaken. Zink kan uitspoelen uit zinken leidingen, fittingen of boilers, vooral wanneer het water zuur of warm is. De EPA adviseert een zinkgehalte in drinkwater onder de 5 ppm.
- Chloor: Chloor is een chemische stof die wordt gebruikt om water te desinfecteren en bacteriën en andere ziekteverwekkers te doden. Chloor kan echter ook reageren met organisch materiaal in het water en desinfectiebijproducten vormen, zoals trihalomethanen (THM's) en haloazijnzuren (HAA's), die kanker, leverschade of voortplantingsproblemen kunnen veroorzaken. Chloor kan ook uit het hete water verdampen en irritatie aan de ogen, neus, keel of huid veroorzaken. De EPA adviseert een chloorgehalte in drinkwater van minder dan 4 ppm, en de THM- en HAA-gehaltes van respectievelijk minder dan 0,08 ppm en 0,06 ppm.
- Nitraten: Nitraten zijn verbindingen die ontstaan bij de afbraak van stikstofhoudende stoffen, zoals meststoffen, dierlijk afval of rioolwater. Nitraten kunnen het water verontreinigen via landbouwafval, septische systemen of industrieel afval. Nitraten kunnen methemoglobinemie veroorzaken, een aandoening die het vermogen van het bloed om zuurstof te transporteren vermindert, of de vorming van nitrosamine, een proces waarbij nitraten worden omgezet in kankerverwekkende stoffen. Nitraten kunnen ook de schildklierfunctie verstoren en struma of hypothyreoïdie veroorzaken. De EPA adviseert een nitraatgehalte in drinkwater onder de 10 ppm.
- Arseen: Arseen is een metalloïde die van nature voorkomt in sommige gesteenten en bodems. Arseen kan het water verontreinigen door mijnbouw, smelterijen of industriële activiteiten, of door erosie van natuurlijke afzettingen. Arseen kan huidletsels, kanker, hart- en vaatziekten, diabetes of neurologische problemen veroorzaken. De EPA adviseert een arseengehalte in drinkwater onder de 10 ppb.
- Radon: Radon is een radioactief gas dat ontstaat door het verval van uranium en radium in de aardkorst. Radon kan het water verontreinigen vanuit grondwaterbronnen of via scheuren in leidingen of boilers. Radon kan longkanker veroorzaken, vooral wanneer het wordt ingeademd via de lucht of stoom. De EPA adviseert een radongehalte in drinkwater onder de 4000 pCi/l.
Het warme water van de centrale verwarming kan dezelfde verontreinigingen bevatten als het water uit de boiler of boiler, plus enkele extra stoffen, zoals:
- Antivriesmiddelen: Antivriesmiddelen zijn chemicaliën die aan het water worden toegevoegd om te voorkomen dat het bevriest bij koud weer. Enkele veelgebruikte antivriesmiddelen zijn ethyleenglycol, propyleenglycol of methanol. Antivriesmiddelen kunnen giftig zijn voor mens en dier en symptomen veroorzaken zoals misselijkheid, braken, hoofdpijn, duizeligheid, coma of de dood. Antivriesmiddelen kunnen ook de nieren, de lever of het zenuwstelsel beschadigen. De EPA heeft geen specifieke norm voor antivriesmiddelen in drinkwater, maar adviseert om ze te vermijden of tot een minimum te beperken.
- Corrosieremmers: Corrosieremmers zijn chemicaliën die aan het water worden toegevoegd om de leidingen, fittingen of de boiler te beschermen tegen roest of corrosie. Enkele veelvoorkomende corrosieremmers zijn fosfaten, silicaten of polyfosfaten. Corrosieremmers kunnen onschadelijk of juist nuttig zijn voor mensen, omdat ze de uitspoeling van metalen of mineralen uit het leidingsysteem kunnen voorkomen. Sommige corrosieremmers kunnen echter ook kalkaanslag, verstopping of een verminderde waterstroom veroorzaken. De EPA heeft geen specifieke norm voor corrosieremmers in drinkwater, maar adviseert om ze correct te gebruiken en regelmatig te controleren.
- Biociden: Biociden zijn chemicaliën die aan het water worden toegevoegd om bacteriën, algen, schimmels of andere micro-organismen die het systeem kunnen besmetten of biofilmvorming kunnen veroorzaken, te doden of de groei ervan te remmen. Enkele veelgebruikte biociden zijn chloor, broom, jodium of quaternaire ammoniumverbindingen. Biociden kunnen effectief of noodzakelijk zijn om de verspreiding van ziekten of infecties, zoals de veteranenziekte, te voorkomen. Sommige biociden kunnen echter ook schadelijk of irriterend zijn voor mensen en symptomen veroorzaken zoals huiduitslag, oogirritatie, ademhalingsproblemen of allergische reacties. Biociden kunnen ook reageren met andere stoffen in het water en giftige of kankerverwekkende bijproducten vormen. De EPA heeft geen specifieke norm voor biociden in drinkwater, maar adviseert om ze spaarzaam en veilig te gebruiken.
Opmerking: We gebruiken de US EPA (Environmental Protection Agency) als referentie voor de limieten voor waterverontreiniging, maar de EU en de WHO bieden vergelijkbare richtlijnen.
Waarom kun je niet koken met heet water?
Koken met heet water wordt afgeraden, omdat het de smaak en kwaliteit van uw eten kan beïnvloeden, evenals uw gezondheid. Enkele redenen waarom u niet met heet water moet koken zijn:
- Heet water kan meer verontreinigingen bevatten dan koud water, zoals hierboven besproken. Deze verontreinigingen kunnen de smaak, kleur, textuur of voedingswaarde van uw eten veranderen, of voedselvergiftiging of andere ziekten veroorzaken. Heet water kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat thee of koffie bitter of metaalachtig smaakt, rijst of pasta papperig of plakkerig wordt, of groenten hun kleur of vitamines verliezen.
- Heet water is mogelijk niet heet genoeg om alle bacteriën of ziekteverwekkers in het water of het voedsel te doden. Dit kan het risico op voedselinfecties verhogen, vooral bij rauw of onvoldoende verhit voedsel, zoals eieren, vlees, gevogelte of zeevruchten. De FDA adviseert een watertemperatuur voor koken van minimaal 71 °C (160 °F) voor de meeste voedingsmiddelen en 74 °C (165 °F) voor gevogelte.
- Heet water kookt mogelijk niet wanneer het uit de kraan komt, ook al lijkt het te stomen. Dit kan van invloed zijn op de kooktijd en de gaarheid van je eten, evenals op de veiligheid ervan.
Leuke weetjes over koken met heet kraanwater
Heet kraanwater verpest je pasta
- Wist je dat pasta papperig of plakkerig kan worden door heet kraanwater? Dit komt doordat heet water meer zetmeel uit de pasta oplost dan koud water, wat resulteert in een kleffe textuur. Om dit te voorkomen, kook je pasta altijd in koud water en voeg je wat zout toe om te voorkomen dat de pasta aan elkaar plakt. ⁴⁴
Gwyneth Paltrow (actrice en lifestylegoeroe) kookt met heet kraanwater
In een video die ze in 2019 op haar YouTube-kanaal plaatste, laat Paltrow zien hoe je een veganistische champignonsoep maakt met heet kraanwater. Ze zegt dat ze heet water gebruikt omdat het tijd en energie bespaart, en dat ze zich geen zorgen maakt over de waterkwaliteit omdat ze een filter heeft. Sommige kijkers bekritiseerden haar echter omdat ze warm kraanwater gebruikte en noemden het onveilig en ongezond.
Conclusie over waarom je geen warm kraanwater moet gebruiken om te drinken of koken
Kortom, het is geen goed idee om met warm kraanwater te drinken of te koken, omdat het gezondheidsrisico's kan opleveren en de smaak en kwaliteit van je eten kan beïnvloeden. Warm kraanwater kan afkomstig zijn van een boiler, boiler of centrale verwarming, die het water mogelijk niet zo goed behandelt of filtert als koud kraanwater.
Warm kraanwater kan ook meer verontreinigingen bevatten, zoals metalen, chemicaliën, mineralen of micro-organismen, die kunnen uitspoelen uit het leidingsysteem, de boiler of boiler, of aan het water kunnen worden toegevoegd om het systeem te beschermen tegen schade of besmetting. Deze verontreinigingen kunnen zich na verloop van tijd in het water ophopen en de veiligheid, smaak, geur, kleur en voedingswaarde ervan beïnvloeden.
Warm kraanwater is mogelijk ook niet heet genoeg of kokend genoeg om alle bacteriën of ziekteverwekkers die in het water of het voedsel aanwezig kunnen zijn, te doden, waardoor het risico op voedselinfecties toeneemt.
Daarom is het altijd veiliger om koud kraanwater te gebruiken om te drinken of te koken, en het op te warmen tot de juiste temperatuur met een waterkoker, fornuis, magnetron of kookplaat. Zo weet u zeker dat het water veilig, schoon en geschikt is voor uw behoeften.
